وب سایت نشریه جستار انعکاس آثار علمی فرهنگی دانش پژوهان،اعضای حلقه های علمی تبلیغی، دانش آموختگان اداره کل آموزش و فضلای حوزه
ارائه: دکتر علیرضا مازاریان
ناقد: دکتر پیمان جباری
اشاره:
محوریت بحث در مورد ایدۀ «آزمایش‌های فکریِ ضدّفردگرایانه» است که تایلر بِرج (Tyler Burge) در فلسفۀ ذهن مطرح کرده است. استاد مازاریان در مقدمۀ گفتارش بر آن است که ارایۀ تعریف آزمایش فکری(Thought Experiment) با حفظ شروط لازم و کافی سخت است؛ اما یک تعریف سهل‌گیرانه‌تر می‌گوید آزمایش فکری چیزی است که به ما این امکان و توان را می‌بخشد که بدون اینکه لازم باشد یک داده یا دیتا یا اطلاع تجربی جدیدی کسب و آزمایش کنیم، بدون هزینه‌های گزاف و با توجه به یک یا چندتجربۀ کنونی ـ‌که ازقبل محقق‌شده‌ـ به یکسری یافته در مورد نیچرِ اشیا برسیم. درواقع آزمایش فکری، میکسی است از استدلال و تخیل.
استاد در ادامه می‌گوید، ضدّفردگرایی با این شکل و شمایل کنونی‌اش یک رویکرد فلسفی جدید قرن بیستمی است که در قلمرو فلسفۀ ذهن و فلسفۀ زبان از آن حیث که ناظر به ذهن است از سوی تایلر برج و شاگردانش و دیگر فیلسوفان تحلیلی مطرح شده است.
دکتر مازاریان دربارۀ ایدۀ کلی ضدّفردگرایی در مجموعه مقالات برج می‌گوید، یکی از اصطلاحات کلیدی برای فهم ضدّفردگرایی، ایندی ویجویشن (تفرُّد) است. ضدّفردگرایی می‌گوید که انواع ذهنی بازنمودی در مقام تبیین‌های گوناگون فلسفی و علمی در مقام‌هایی درواقع تفرد پیدا می‌کنند که از ذهن یا بدن فرد فراترند.
او می‌گوید همچنین با نیچر (تشکیل‌دهندۀ اساسی یک شیء) ادراک حسی، پرسپشن مواجه هستیم که فیلد بسیار گسترده‌ای است. الآن بعضی از فیلسوفان نه‌تنها روی پرسپشن بلکه فقط روی ویژن کار می‌کنند؛ یعنی فقط روی فلسفۀ بینایی یا حتی روی فلسفۀ رنگ کار می‌کنند! و البته که بحث برج در اینها تأثیر دارد. در این مکتب ضدّفردگرایی، نیچر عمل، اکشن، این تأثیر دارد. نیچر کامینیکیشن بحث‌های فلسفۀ ارتباطات یا ارتباط اثر دارد. کسانی که در بحث‌های محض‌تر علاقه دارند. نیچر معرفت پیشینی، نیچر معرفت به خود، سلف‌نالج که احتمالاً در سنت اسلامی علاقه زیاد دارد. نیچر معرفت تجربی، نیچر تبیین روان‌شناختی، نیچر پرسنال ایدنتی‌تی، این مال یک شخصی است همین‌طور. باز یکسری ریلیشن‌ها روابطی اشخاص دارند با حیوانات. پرسن چیست انیمال چیست؟ تفاوت‌ها و اشتراکاتش چیست؟mine body problem که مفصل شاید صدها جلد کتاب و پیپر در موردش نوشته شده و بحث اسکپت تیسیزن، شکاکیت در تمام اینها ضدّفردگرایی به‌عنوان یک مبنای پایه تأثیر می‌گذارد چه نفیاً و چه اثباتاً، چه بپذیریم و چه ردّ کنیم.
