وب سایت نشریه جستار انعکاس آثار علمی فرهنگی دانش پژوهان،اعضای حلقه های علمی تبلیغی، دانش آموختگان اداره کل آموزش و فضلای حوزه
اشاره:
سیلابس اولیه استاد عبارت است از: علّیت عدمی در زبان، اهمیت بحث از علّیت عدمی، مسایل مرتبط با علّیت عدمی، مسئله واقع‌گرایی و ناواقع‌گرایی و توضیح آنها، توضیح مشکلات طرفداران واقع‌گرایی.
اما فراخور طرح در جلسه، استاد از بحث زبان شروع کرد و به مشکلات واقع‌گرایی ختم نمود.
ایشان در ابتدا به مفهوم‌شناسی علّیت عدمی پرداخت و به اهمیت این بحث اشاره کرد. و در بخش دوم هم براساس مقتضای بحث، مطابق سنت فلسفه و کلام اسلامی، یک مرور سریع بر این سنت داشت. به تعبیر ایشان در مقدمه، ازجمله جاهایی که این بحث، در آن به کار رفته، اصولِ اهل‌سنت در بحث قیاس است که فخر رازی به آن پرداخته است.
استاد می‌گوید یک‌سری افعال در زبان داریم که اساساً افعال علّی هستند و جالب این است که درعین‌حال عدمی هم هستند، ما در این بحث اجمالاً به اینها می‌گوییم علّیت عدمی. پس قبل از اینکه وارد یک تحلیل بشویم، در سطح زبان طبیعی، علمی، حقوقی، اخلاقی وقتی حرکت می‌کنیم، عباراتی می‌بینیم که مشتمل بر نوعی علّیت است که می‌توانیم به آن بگوییم علّیت عدمی و این را در مقابل علّیت وجودی بگذاریم.
به قول استاد، چند دهه‌ای است که توجه فیلسوفان تحلیلی به این موضوع جلب شده است. آدم‌های زیادی در این زمینه کار کردند، مثل دیوید لوئیس، آرمسترانگ وغیره.
استاد در ادامه و به مقتضای بحث، از میان شیعه نیز به مدعیات آقای فیاضی در باب علّیت عدمی پرداخت که بنابر تعریف فیاضی، مهم‌ترین مصداق آن این است که عدم وجود العله، علهٌ لعدم المعلول و دیگری اینکه گفته‌اند: علت امتناع دور، امتناع توقف شیء علی نفسه است.
متن کامل نشست
