خانه / فقه اجتماعی و سیاسی / نظام‌سازی مبتنی بر فقه

نظام‌سازی مبتنی بر فقه

استاد: حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر علیرضا پیروزمند

چکیده:

فقه موجود گرچه دارای تاریخی درخشان و در حیطۀ خود مشکل‌گشای بسیاری از مسایل بوده است؛ ولی به اعتقاد موافق و مخالف بعضاً تاکنون نتوانسته است به استخراج نظام‌ها و سیستم‌های اداره جامعه مبادرت ورزد. استخراج نظام‌های اقتصادی سیاسی فرهنگی و اجتماعی نیاز به زیرساخت‌های علمی و روشی دارد که متأسفانه جای آنها در فقه موجود خالی است. در اینکه آیا فقه و دین می‌توانند نظام‌سازی کنند پرسش‌های متعددی مطرح شده و دیدگاه‌های متفاوتی ابراز گردیده است. ولی با توجه به اینکه اولاً دین و هستی نظام‌واره است (نه مجموعه‌ای متفرق و پریشان) و ثانیاً دین جامعیت و کمال دارد و برای تمامی نیازها و مسایل انسانی پاسخ دارد استخراج نظام‌های دینی امری ممکن و بلکه ضروری به نظر می‌رسد. در متن پیشِ رو که با عنوان فقه نظام‌سازی است استاد، ضمن اشاره به مفهوم نظام‌سازی، از ضرورت و چیستی فقه نظام‌سازی تفاوت آن با فقه فردی بحث کرده‌اند. پیروزمند بر آن است که اهم الزامات نظام‌سازی عبارت است از: غایت‌نگری، آینده‌نگری، نسبت‌سنجی و پویایی. اما دو ویژگی مهم نظام‌سازی عبارت است از: کل‌نگربودن (جزیی‌ندیدن) و تغییر (تکامل را پذیرفتن).

از دید استاد، فقه نظام‌سازی در زمرۀ همان احکام ثانویه است و موضوع آن نیز، تکلیف وحدت جامعه است. یعنی گرچه در فقه فردی، موضوع تکلیف، خود فرد و رشد اوست؛ اما اینجا موضوع تکلیف، وحدت جامعه است.

واژگان کلیدی: نظام‌سازی، فقه نظام‌ساز، فقه فردی، الزامات نظام‌سازی.

سر فصل اهم مباحث مطروحه:

  • مفهوم‌شناسیِ نظام‌سازی
  • فرایند نظام‌سازی
  • ساختار
  • الزامات نظام‌سازی
  • اسلام‌سازی حکومت
  • ضرورت تولید علم اسلامی
  • استفراغ وسع در حجیت در موضوعات نوپدید
  • توجه به مجموعه و نقشۀ کلان
  • چیستی فقه نظام‌سازی
  • فقه نظام‌سازی همان احکام ثانویه است
  • تکامل
  • موضوع فقه: تکلیف وحدت جامعه
  • به‌کارگیری نظام‌سازی فقه
  • به‌کارگیری علم اصول موجود در عرصۀ تولید فقه نظام‌سازی
  • یافتن منابع جدید فقهی یا بازخوانی جدید از منابع گذشته
  • کشف مقاصد شریعت
  • تفاوت‌های فقه فردی و نظام‌سازی
متن کامل نشست دریافت متن کامل نشست – فرآوری و ارجاع دهی شده

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *